در پی برگزاری سلسله نشست های نظر خواهی از جامعه معماران در راستای تدوین سند چشم انداز آینده معماری ایران که به همت بنیاد معماری انقلاب اسلامی با مشارکت موسسه مطالعات راهبردی معماری ایران مطرح شد.
نوروزی؛ خیلی وقت‌ها ضابطه‌ها و آیین‌نامه‌ها تدوین می‌شود ولی چگونه اجرا کردن این سندها مسئله مهمی است که به نظر من مشکل اصلی معماری ما در همین مرحله است چراکه بسیاری از این سندها نوشته‌شده و امروز در گوشه کتابخانه‌ها خاک می‌خورند وهیچگاه اجرایی نشده است.
ژیلا نوروزی کارشناس ارشد معماری و طراح موزه دفاع مقدس در بیست دومین نشست بازآفرینی معماری ایرانی –اسلامی گفت؛ در حوزه فنی ما به لحاظ روش‌های ساخت و شکل کارکرد معماری امان دارای فراز و نشیب بسیار هستیم به‌طوری‌که در بخش‌هایی ما بسیار با فنّاوری روز دنیا همراه و در برخی بخش‌ها دیگر بسیار عقب‌افتاده عمل می‌کنیم همچنین اشکالات آیین‌نامه‌ای‌ای،فنی و ضابطه‌ای‌ای بسیار که به دلیل تنوع بسیار ناهماهنگ عمل می‌کنند، در مرحله سوم حوزه‌های مفهومی قرار دارند که هر فردی با توجه به جایگاه و سلیقه شخصی در جامعه اعمال می‌کند در حقیقت بازار نقش تعیین‌کننده‌ای‌ای در حوزه‌های مفهومی دارد هرچند تنوع مفهومی در بسیار جهات می‌تواند ثمربخش باشد ولی نباید تبدیل به آشوب در معماری شود حوزه چهارم شامل مدیریت در معماری می‌شود که در اینجا باید این سؤال مطرح شود که با به وجود آمدن ساختار کلی در معماری چگونه باید این ساختار را اجرایی کرد؟ چراکه خیلی وقت‌ها این ضابطه‌ها و آیین‌نامه‌ها تدوین می‌شود ولی چگونه اجرا کردن این سندها مسئله مهمی است که به نظر من مشکل اصلی معماری ما در همین مرحله است چراکه بسیاری از این سندها نوشته‌شده و امروز در گوشه کتابخانه‌ها خاک می‌خورند وهیچگاه اجرایی نشده است.
در آخر باید بگویم اگر ما بتوانیم این چهار مسئله را تقسیم‌بندی کنیم و هرکدام از گزینه‌ها را جدا کنیم وسوالاتمان را جزئی‌تر بیان کنیم شاید بتوان به نتیجه بهتر رسید اینکه بگوییم آینده معماری مطلوب چگونه است این موضوع در یک یا دو جلسه خلاصه نمی‌شود ولی اگر این موضوع جزئی‌تر بیان شود و در جلسات موردبررسی قرار گیرد می‌توان به نتیجه موردنظر رسید.
امیر محمد خانی رئیس بنیاد معماری انقلاب اسلامی ومدیر مرکز معماری حوزه هنری با توجه به صحبت‌های دکتر نوروزی گفت؛ زمانی که تصمیم گرفته شد سندی دوصفحه‌ای برای معماری و شهرسازی نوشته شود با پژوهش‌های لازم به دویست کلیدواژه در معماری رسیدیم که این‌ها موضوعات معماری کشور ما هستند که هرکدام از این کلیدواژه‌ها مرتبط با نهادهای خاص است و درواقع در جمع‌بندی، این کلیدواژه‌ها را به یکدیگر نزدیک کردیم، به‌صورت کلی با این روند به پنج محور کلی رسیدیم که یکی از این مسئله‌ها تعریف معمار و مباحث معماری است که باید در این موضوع به جمع‌بندی و کلیتی نزدیک شویم هرچند قطعاً وقتی در مورد یک جریان صحبت می‌کنیم این جریان حق ندارد ناقض جریان‌های دیگر در کشور شود و عاملی باشد برای نابود کردن تفکرات دیگر این مسیر عملاً نشان‌دهنده سمت‌وسوی کلی یک حرکت است ولی باید فرض را به پذیرش نگاه‌های دیگر قرار دهد که حتی ممکن است در تعارض جریان اصلی حرکت داشته باشد.
آنچه سرزمینی است، جهانی خواهد بود
مهدی گرامی مدیرعامل شرکت معماری کلیاس کویر با اشاره به لزوم تدوین یک نظام معماری در کنار نظام‌مهندسی،واگذاری تصمیم‌گیری‌ها به حیطه شفاف همانند تصمیم‌گیری در حیطه قوانین،واگذاری پروژه‌ها که مسابقات معماری مهم‌ترین قسمت آن هست و جلوگیری از این موضوع که مشکلات کلان‌شهرها انتقال پیدا کند به شهرهای کوچک‌تر، ادامه داد؛توجه به این نکته ضرورت داردکه زمانی که می‌خواهیم سند چشم‌اندازی را تدوین کنیم به این موضوع واقف باشیم که شرایط جهان در حال تغییراست و سه موضوع جامعه بشری را وارد تجربه جدیدی از زندگی کرده است اول مسئله تغییر شرایط آب‌وهوایی است که روبه گسترش است دوم تغییر مناسبات سیاسی،اجتماعی،اقتصادی و فرهنگی در سطح بین‌المللی و سوم امتداد پیوستن اصل فناوری به عصر انفجار اطلاعات است هرکدام از عوامل ذکرشده پیوستگی و اثرگذاری نسبت به یکدیگر دارند اما آن چیزی که با نگاه به این عوامل می‌توان به آن رسید آن است که نقش و میزان مشارکت کشورها در آینده جهان متفاوت از آن چیزی است که امروز خواهد بود و اگر کشوری نتواند نقشی برای خودش تعیین کند در این مبادلات مطمئناً نقشی به او خواهند داد و خواسته یا ناخواسته مجبور است از آن نقش پیروی کند، هرچند که کشورهای جهان سوم در مبادلات بین‌المللی در چنین شرایطی قرارگرفته‌اند.
گرامی در ادامه به تشریح آینده معماری پرداخت و گفت؛ با توجه به سه مؤلفه ذکرشده چالش‌هایی پیش روی معماران قرار داردکه معماران مجبور می‌شوند به تجدیدنظر در نسبت خودشان و معماری بپردازند و درنتیجه این اتفاقات دوره ایدئولوژی‌های مفهومی که به‌عنوان سبک‌های مختلف ظهور می‌کنند خاتمه پیدا می‌کند، معماری برای رشد و گسترش اهداف خودش بی‌نیاز از فوق ستاره‌هایش خواهد شد و معماری به‌عنوان امری سرزمینی به آن نگاه می‌شود که ضرورت دارد تمام مقتضیات اجتماعی،فرهنگی،سیاسی و اقلیمی را در نظر بگیریم بنابراین در فضای جهانی معماری، الگوهای استراتژیک مهم‌تر خواهند شد از ایدهای آرمانی و از سوی دیگر به این موضوع توجه بیشتر می‌شود که معماری فراتر از زبان و متنی است چندصدایی که ارزش خاصی را در سطح بین‌الملل پیدا می‌کند و از همه مهم‌تر آنکه سرزمینی بودن معماری مهم‌تر از جهانی بودن آن خواهد بود و یا به‌عبارت‌دیگر آنچه سرزمینی است جهانی خواهد بود،با توجه به مسائل گفته‌شده معماری شهر و به‌طور ویژه معماری ایران اهمیت شایسته‌ای‌ای در سطح جهان پیدا می‌کند.
گرامی در آخر شرط حضور ایران را در مشارکت معماری جهانی وابسته به بازگشت و بازشناسی متن تاریخی خود دانست و گفت؛سند چشم‌انداز می‌تواند با درک تغییر شرایط در جهان از محل اتصال با معماری تاریخی ایران درصدد ایجاد نقش راهبردی در تولید اندیشه معماری در سطح بین‌المللی بربیاید، در این مسیر تلاش برای ساماندهی وضعیت معماری امروز از یک‌سو وعدم توجه به تاریخ علم و اندیشه در حوزه‌های دیگر هنری و شاخه‌های دیگر علوم انسانی این چشم‌انداز خیالی بیش نیست بنابراین نیاز است در کنار تدوین سند چشم‌انداز مسیر برون‌رفت از نابسامانی‌های موجود و تعامل با سایر رشته‌های هنری برقرار شود.
سند دوصفحه‌ای‌ای معماری معرف سندی جامع است که در امتداد خود کلیتی را به همراه دارد
فرشاد کازرونی کارشناسی ارشد معماری ؛با اشاره به سیستم اجرایی مناسب در جهت تحقق سند چشم‌انداز این موضوع را بااهمیت قلمداد کرد و ادامه داد؛ در تهیه این چشم‌انداز مسیر به گونه‌ای‌ای دیگر باشد، بهتر بود ابتدا یک سند پیشنهادی شکل می‌گرفت و برای هرکدام از آیتم‌های سند پیشنهادی با افراد متخصص در آن حوزه صحبت می‌شد و درواقع مجموعه آن سند پیشنهادی می‌توانست راهکارهای مناسب را ایجاد کند چراکه رسیدن به یک دوصفحه‌ای‌ای به نام سند چشم‌انداز یک خلاصه گویی است که بسیاری از مسائل و راهکارها را محو می‌کند و در کل نمی‌تواند جوابگوی نیاز معماری باشد.
وی در ادامه با اشاره به اهمیت آموزش در معماری بیان کرد؛ در حوزه آموزش بسیار دچار ضعف هستیم از هیجان حضور فرد قبل از ورود به دانشگاه در رشته معماری و نیز در بعد از ورود به دانشگاه و آنچه در دانشگاه‌های ما می‌گذرد درحالی‌که نباید فراموش کرد که در دانشگاه‌های ما به مقوله استاد کم‌توجه‌ی بسیار می‌شود به‌عنوان‌مثال شخصیت استاد در دانشگاه‌ها هرروز بابی مهری مسئولین روبه‌رو است که نتیجه آن آموزش ضعیف در دانشگاه و پرورش معماران ضعیف است.
محمدخانی در ادامه نشست با اشاره به سؤال بیان‌شده از چگونگی کارکرد سندی دوصفحه‌ای‌ای گفت؛ یقیناً دو صفحه نمی‌تواند باعث تحول در معماری کشور شود اما در حقیقت ساختار متن‌هایی که در سند چشم‌انداز کشور وجود دارد بدین‌صورت است که با نگاهی به چشم‌انداز کشور می‌توان به این موضوع پی برد،چراکه سند دوصفحه‌ای‌ای معرف سندی جامع است که در امتداد خود کلیتی را به همراه دارد شامل توضیحات، دو صفحه در حقیقت روکش سند نهایی قرار می‌گیرد که البته در برنامه‌ریزی‌ها به کلیات سند که همراه خلاصه سند می‌آید استناد می‌شود.
رهام مقصود لو کارشناسی ارشد معماری در ادامه آفت شتاب‌زدگی را در تهیه سند خاطرنشان کرد و گفت؛ ما امروز با یک نابسامانی در معماری و شهرسازی روبه‌رو هستیم و از سوی دیگر با ثروتی از معماری گذشته سرزمینمان ولی تا به امروز از این ثروت هیچ استفاده‌ای‌ای نکرده‌ایم و وجود این پرسش که معماری آینده ما چه خواهد بود تأیید بر این موضوع است چراکه کشورهایی همانند دبی که چنین ثروتی را نداشتند امروز با این سؤال روبه‌رو نیستند.چنین جلساتی در گام نخست بسیار ثمربخش است چراکه از گفتگو نکردن به‌جایی نخواهیم رسید بنابراین همین گفتگوها است که می‌تواند به نتیجه برسد ولی از آن‌طرف نباید فراموش کرد که شتاب‌زدگی می‌تواند آفت این جلسات باشد چراکه شتاب‌زدگی باعث ظهور قوانینی می‌شود که خود می‌توانند صدمات بسیار زیادتری را به بدنه معماری وارد کند.
این استاد دانشگاه با نگاهی کلی‌تر به جامعه معماران که در این جلسات حضور ندارند ادامه داد؛ جامعه معماران که در این جلسات حضور ندارند 95 درصد از معماران را شکل می‌دهند و آن‌ها هستند که شهر را می‌سازند و پنج درصد دیگر نقش بسیار کمرنگی در معماری شهر دارند بنابراین اسناد و قوانین باید به گونه‌ای‌ای طراحی شود که نقش فعالین حوزه ساخت‌وساز را در خود بیش از 5 درصد معماران مطرح داشته باشد در حقیقت این قوانین نباید برای 5 درصد معماران محقق و نخبه مملکت نوشته شود.
مقصود لو؛ این گفته که معماری مدرن موفق نبوده را برداشتی سطحی قلمداد کرد و گفت؛آن چیزی که ما در ایران به نام معماری مدرن می‌شناسیم در حقیقت با معماری مدرن ارتباطی ندارد بنابراین این گفته برداشتی سطحی از معماری مدرن است چراکه معماری مدرن یعنی اضافه کردن هویتی نو به شهر بدین مفهوم که معماری مدرن فضاهای زیادی را از عرصه خصوصی می‌گیرد و به عرصه عمومی اضافه می‌کند با همین یک آیتم می‌توان قضاوت کرد که آیا در ایران معماری مدرن اجراشده است یا نه؟ چراکه امروز در شهر ما عرصه‌های خصوصی سعی دارند هرروز بیشتر به عرصه عمومی دست‌درازی کنند. مقصود لو در آخر بازگشت به فرمهای معماری گذشته را منجر به شکست دانست چراکه به گفته وی معماری را فرمها نمی‌سازند بلکه معماری را فضا می‌سازد
معماری حکومتی ماندگارترین معماری در ایران است که نشان‌دهنده نقش اقتصاد و قدرت در معماری است
آرش مظفری كارشناسي ارشد معماري در ادامه گفت؛ فرهنگ ایرانی همیشه فرهنگ چهارراهی بوده و به معنای دیگر معماری ایرانی از وجود معماری‌های مختلف پدیدار گشته است بنابراین ما همیشه دوره‌های تاریخی داشتیم که بر فرهنگ معماری ما تأثیر گذاشته است به گونه‌ای‌ای که معماری ایران با اتفاقاتی همانند جنگ جانی دوم، انقلاب اسلامی و جنگ ایران –عراق دچار تحولات بسیار شد درنتیجه معماری ایران توانست با پذیرش فرهنگ‌های متفاوت تبدیل به معماری غنی شود.
وی معماری حکومتی را ماندگارترین معماری در ایران دانست که نشان‌دهنده نقش اقتصاد و قدرت در معماری است همچنین برگزیده معماری 84 دنیا را بیش از معماری به بازار معماری ایران نیازمند دانست که باید در سند چشم‌انداز به این نکته توجه ویژه داشت
مظفری تمایز میان تظاهر و تقلید را در معماری بسیار مهم دانست و گفت؛باید در نظر داشت در معماری میان تقلید و تظاهر تفاوت قائل شد چراکه آسیب جدی در معماری بر خواسته از وجود تظاهر در معماری است و تقلید اگر با تولید فکر همراه باشد می‌تواند عامل پیشرفت معماری باشد.
در آخرمحمد محمد زاده استاد دانشگاه وعضو هئیت تحریریه مجله شارستان دعوای میان مدرنیته و سنت را بحث بیهوده‌ای‌ای دانست و ادامه داد؛ ژاپن با حادثه حمله اتمی، بزرگ‌ترین قربانی مدرنیته در جهان محسوب می‌شود درحالی‌که از دهه 60 میلادی مدرنیته غربی را جذب کرد و با نگاه بومی خود تطابق داد و امروز در دنیای معماری، ژاپن دارای معماری به سبک خود و دارای ارزشی جهانی است بنابراین دعوای میان مدرنیته و سنت بحث عقب‌افتاده‌ای‌ای است که اگر ما در این مسیر مانده‌ایم به دلیل عدم مطالعه و پژوهش در عرصه معماری است. البته نباید فراموش کرد که معماران دهه گذشته وظیفه خود را انجام داده‌اند و اگر کسی بر آن واقف نیست به دلیل بینش کم اشخاص است چراکه اگر مطالعات معماری امروز ما در گوشه کتابخانه‌های شخصی خاک می‌خورد ریشه در بی‌توجهی مسئولین به معماری دارد چراکه امروز شهردار باید شهردار، معمار باید معمار و استاد باید استاد باشد و اگر در این مسیر شهردار باسیاست، معمار با اقتصاد و استاد با کم‌توجه‌ی روبه‌رو شود باید منتظر معماری معیوب در جامعه بود.
قابل ذکر است که خبر مربوطه به همت بنیاد معماری انقلاب اسلامی تدوین شده و این موسسه هیچ مسولیتی در قبال محتوای آن دارا نمیباشد ، و این موسسه در قبال قرارگیری همه محتوای سخن حضار در نشست بدون کم و کاست، در سند چشم انداز آینده معماری ایران خود را متعهد میداند.
