امنیت محیطی زنان در فضاي شهري بر پایه رویکردCPTED

امنیت محیطی زنان در فضاي شهري بر پایه رویکردCPTED

نویسندگان  الهام خانقاهي بالا،سولماز نمادي اسلام،حميد لطف اللهيان

منتشر شده از : مقالات همایش زن،معماری و شهر

چكيده   ارتقای امنیت محیطی بر اساس ادراک افراد از محیط پیرامونشان در راستای بهبود«کاربرد فضاهای شهری»از مهم ترین رویکردهایی است که جوامع بشری در زمینه علوم اجتماعی،مدیریت،طراحی محیط به آن توجه دارند. امنیت به عنوان دریافت عینی و ذهنی مي باشد كه ادراک آن در  مردان و زنان متفاوت است،ادراك  بر اساس ساختار و چیدمان محیط متفاوت بوده و در کارایی محیط تأثیر دارد،بنابراین برای افزایش امنیت باید معیارهایی برای طراحی فضای شهری در نظر گرفت.رویکردCPTEDبر«کاهش جرائم توسط طراحی محیط»تأکید دارد،در واقع این رویکرد علاج واقعه را قبل از وقوع می داند.هدف از این تحقیق مشخص نمودن معیارهایی است که به احساس امنیت در رابطه با زنان می پردازد،هر چند این دریافت ها ممکن است ذهنی بوده و وقوع خارجی نداشته باشند.در پژوهش حاضر میزان مراجعه افراد در مقاطع مختلف در سطح پارک قدس اردبیل اندازه گیری شده است و می توان بر اساس آن به میزان تفاوت حضور زنان و مردان در قسمت های مختلف پارک پی برد.هم چنین در  پرسش نامه ای بر پایه رویکردCPTEDاز زنان خواسته شد که زمینه های کاهش احساس امنیت را در فضاهای شهری شرح دهند.نتایج پژوهش حاصل نشان می دهد،در کشورهایی که فرهنگ و ساختار مذهبی و اعتقادی عمیق تری وجود دارد،باید رویکردCPTEDمعیارهای جزئی تری در ارتباط با زنان در شاخص های طراحی محیط لحاظ نماید تا احساس امنیت محیطی در بخش های مختلف فضای شهری به ویژه پارک ها و فضاهای گردشگری برای زنان تأمین شود تا به راحتی بتوانند از فضاهای مختلف استفاده نمایند.   واژه هاي كليدي: امنيت محيطي؛رويكردCPTED؛ديدگاه زنان؛پارك قدس اردبيل

• مقدمه

جرم و ارتکاب جرم در جوامع امروزی به عنوان یک مشکل اجتماعی به شمار می آید و تهدیدات و خشونت های جدی بر ضد مردم ودارایی هایشان(دزدی،تجاوز،قتل و…)وحشت قابل توجهی در اجتماع پدید می آورد.ترس ناشی از این جرم ها می تواند آزادی رفت و آمد شهروندان بخصوص گروه های آسیب پذیراز قبیل زنان ،افراد مسن،کودکان…را محدود کرده و مانع از حضور آنان در عرصه جامعه گردد.تمام سطوح راهکارهای مربوط به طراحی،کارکرد اجتماعی،محدودیت های قانونی در راستای رسیدن به هدف مقابله با جرایم محیطی در این زمینه کارا می باشد.از سوی دیگر مقابله با جرایم از طریق طراحی محیط(CPTED)اثبات می کند،که جامعه،مالکان خانه ها،طراحان و عوامل توسعه و معماران می توانند نقش بارزتری را در حفاظت و کنترل جامعه و خودشان در مقابل جرایم از طریق اعمال تمام و کمال اصول و مفاهیم CPTEDدر طراحی و مدیریت محیط فیزیکی و انسان ساز ایفا نمایند.  هدف از این تحقیق بررسی رویکرد CPTED و اصول آن و مشخص نمودن معیارهایی که به احساس امنیت در رابطه با زنان می پردازد است.رویکرد مذکور به دنبال افزایش ایمنی و امنیت و کاهش فرصت بروز جرایم است.این تحقیق با معرفی قوانین و توجه به چگونگی کاربرد بهینه این رویکرد در جوامع اسلامی و سنتی با توجه به سطح امنیت محیطی به ویژه زنان به دنبال بالا بردن کاربری و کیفیت محیط دست ساز بشر است.

 

• روش تحقیق

این تحقیق در حوزه ادبیات نظری،یک تحقیق تجربی و در حوزه مطالعات میدانی ،روش پیمایشی با ابزار گردآوری داده به صورت مشاهده و پرسش نامه می باشد.سوالات پرسش نامه به صورت چند گزینه ای و همچنین مشخص نمودن مسیر حرکت در پارک و بر اساس معیارهای تحقیق طراحی شده اند.پرسش نامه ها در پارک قدس اردبیل و توسط خانم هایی که به طور مستمر از پارک استفاده می کنند تکمیل شده است.

 

• سئوالات تحقیق

در این تحقیق به بررسی تعامل بین انسان (مطالعه ویژه زنان )و محیط مصنوع پرداخته شده است،و به طور خاص هدف این تحقیق،مطالعه نحوه تاثیر محیط بر روی قشر زن و چگونگی ادراک آنان از فضای عمومی به ویژه پارک ها می باشد که بر اساس الگوی ارائه شده،تاثیر عوامل CPTED بر روی زنان مورد مطالعه قرار می گیرد.جهت رسیدن به هدف مورد نظر پرسش نامه ای بر اساس مدل ساماندهی فضاهای شهری رویکرد CPTED طراحی گشته است وسوالات برای دست یافتن به پرسشهای زیر شکل گرفته است:

• خانم ها بیشتر از چه فضاهایی از پارک استفاده می کنند و به چه دلیل؟
• خانم ها از چه فضاهایی از پارک کمتر استفاده می کنند و به چه دلیل؟
• همچنین ادراکات ذهنی خانم ها تا چه اندازه با اصول CPTEDهم پوشانی دارد؟

 

• پیشینه تحقیق

در رابطه با رویکرد حاضر مطالعات زیادی در دهه های اخیر انجام گرفته است که تعدادی از آنها در جدول 1  ذکر شده است.

 

جدول شماره(1):پیشینه تحقیق:ماخذ :نگارندگان

سال	نام محقق	عنوان اثر و ناشر	مبحث اصلی
1960	جین جاکوبس (Jacobs,1961,pp.34-63)	مرگ و زندگی در شهرهای آمریکایی	خیابان های ایمن،جداسازی مکان های عمومی و خصوصی، تنوع کاربری
1971	رای جفری (Jeffrey,1971,pp54-87)	جلوگیری از جرایم شهری با طراحی محیطی	کاهش پتانسیل طبیعی جرم خیزی مناطق شهری
1972	اسکار نیومن (Newman,1972,pp54-86)	فضاهای قابل دفاع	شهروندان باید وقوع جرایم را گزارش دهند
1981	پل براتینگهام (willson,1982,pp29-38)	جرم شناسی محیطی	احتمال روی دهی جرایم از طریق فرصت ها

 

• چهارچوب مفهومی تحقیق

5-1- امنیت

امنیت (Security)ازریشه لاتین (Secures)که در لغت به معنای نداشتن دلهره و دغدغه است،می باشد.بنابراین معنای لغوی امنیت ،رهایی از خطر،تهدید،آسیب، هراس، ترس، نگرانی یا وجود آرامش، اطمینان ،آسایش، اعتماد ،تامین، ضامن است(ماندل،44،1379).امنیت در فرهنگ فارسی به معنای آزادی، آرامش، فقدان ترس و عدم هجوم دیگران آمده است.در فرهنگ علوم رفتاری نیز دو معنا از این واژه ارائه شده است:1-حالتی که در آن ارضای احتیاجات و خواسته های شخصی انجام می شود.2-احساس ارزش شخصی ،اطمینان خاطر،اعتماد به نفس و پذیرشی که در نهایت از سوی طبقه های اجتماعی نسبت به فرد اعمال می شود(الماسی فر،1389). به طور اصولی،انسان برای رسیدن به اهداف والای انسانی بعد از برآوردن نیازهای فیزیولوژیکی نیاز به وجود امنیت و احساس امنیت دارد و در این میان مهم تر از امنیت،موضوع احساس امنیت است.برخی از کارشناسان احساس امنیت را در یک جامعه،مهم تر از وجود امنیت در آن می دانند،زیرا ممکن است در جامعه ای امنیت از لحاظ انتظامی و پلیس وجود داشته باشد،اما فرد احساس امنیت نکند،به عبارت دیگر موضوع امنیت از فرد شروع وبه خانواده ،جامعه و در نهایت نظام بین المللی ختم شود.(صالحی،86،1387-92).در جدول 2 مفهوم امنیت از ابعاد مختلف آورده شده است.

 

جدول شماره (2):مفهوم امنیت از ابعادمختلف:ماخذ نگارندگان با استفاده از منابع مختلف

امنیت در ابعاد تکوینی	ایجابی	اطمینان وآرامش فکری و روحی
	سلبی	فقدان خوف و دلهره
امنیت در ابعاد ادراکی	عینی	تهدید نکردن
	ذهنی	احساس امنیت داشتن
امنیت در ابعاد روان شناختی	احساس امنیت	احساس یک فرد از داشتن امنیت و چگونگی تکوین و شکل گیری آن
امنیت در ابعاد کالبدی	ایمنی	ایمنی  فیزیکی در برابر عناصر و مولفه های محیط کالبدی
امنیت در ابعاد اجتماعی	امنیت	امنیت در ارتباطات فرد در جامعه وگروهای اجتماعی
امنیت در ابعاد رفاهی	حداقلی(کفاف)	تامین و تضمین معیشت و بقاو امنیت
	ارتقایی(رفاه)	احساس مثبت وآسایش در زندگی مادی و امنیت روانی و اجتماعی
امنیت در ابعاد کارکردی	دینی و مذهبی	امنیت دینی و مذهبی
	ملی	امنیت ملی
	جان و ناموس	امنیت جان و ناموس
	اقتصادی	امنیت اقتصادی
	سیاسی	امنیت سیاسی
	مدنی	امنیت مدنی

 

5-2-  امنیت محیط

در زمینه امنیت محیطی و درک ناامنی محیط،خواستگاه های مختلفی وجود دارد.دریافت پدیده ناامنی ،دو جنبه ذهنی و عینی دارد،که مقوله عینی،وقایعی چون سرقت،خشونت و جنبه ذهنی ،دریافت ذهنی در خصوص امنیت منطقه و فضا را شامل می گردد.از لحاظ کمی می توان ناامنی را بر پایه میزان و ی تعداد خشونت ها،تعداد مکان های وقوع جرم ،ماهیت و جنسیت و سن افراد قربانی محاسبه نمود.دریافت ذهنی از ناامنی معمولا با احساس اضطراب و چالش همراه است که بیشتر در فضاهای جمعی دنیای صنعتی مانند پارک های شهری شاهد آن هستیم(الماسی فر،1389).احساس ناامنی موجب پدید آمدن گرو هایی می شود که نقش پلیس را ایفا می کنندو اتخاذ تدابیری را به دنبال دارد که هدفشان پیشگیری می باشد.در روند پیشگیری نه تنها عوامل پلیس بلکه تمام شهروندان و طراحان محیط و فضای شهری نیز همکاری کاملی دارند.بررسی ساختار عوامل موثر در وقوع جرم در فضاهای شهری سطوح مختلف:ا- سطح کلان(فراشهری) 2- سطح میانه(شهر) 3- سطح خرد(مکان ها و موقعیت ها) را در بر می گیرد که مراتب انجام جرم را تغییر می دهد.مطالعه مفهوم فضای شهری امن نمی تواند محدود به خرد فضاها باقی بماند و در هر صورت عوامل موثر سطوح بالاتر،سطح پایین تر را تحت شعاع قرار می دهند.لذا با کنترل امنیت در فضاهای کلان،می توان مانع از ریزش جرم به فضاهای پایین تر شد(صالحی،107،1378-114).بر پایه پژوهش های علوم اجتماعی و جامعه شناسی مشخص گردیده که رابطه مستقیمی بین امنیت محیطی (فضای شهری امن)و درک امنیت و خوانایی و طراحی محیط وجود دارد،یعنی هر چه فضا خواناتر و طراحی محیط بر پایه اصولی باشد که در رویکردهای امنیت محیطی مطرح است،محیط از امنیت بالاتری برخوردار است.در اصل تقویت انگیزه های اجتماعی جامعه  و ارتقای نظارت عمومی در کنار افزایش شفافیت فضاهای عمومی و عناصر مستقر در محیط های شهری و رفع نابسامانی های کالبدی و منظر بخشی از سازوکارهای ایجاد محیط امن شهری می باشند(الماسی فر،1389).

 

5-3-  CPTED و اصول طراحی محیط

ایده اصلی رویکرد در این است که محیط فیزیکی نقش مهم در وقوع جرم بازی می کند،این رویکرد عبارت است از :طراحی یا بازنگری در طراحی یک محیط به منظور کاهش جرم از راه های طبیعی،مکانیکی و دستورالعملی،چنان چه روشی چند جانبه برای کاهش جرم و در عین حال کاهش ترس از وقوع جرم است.رویکرد حاضر را می توان طراحی مناسب و به کار گیری بهینه محیط مصنوع در کاهش جرایم شهری دانست،که در بهبود کیفیت زندگی و افزایش رضایتمندی شهروندی تاثیر بسزایی دارد(بمانیان،140،1388).در جدول 3 تعاریف رویکردCPTEDاز دیدگاه های مختلف آورده شده است.

 

جدول شماره(3):نظریه ها و تعاریف صاحب نظران مختلف در مورد رویکرد CPTED:ماخذ:نگارندگان با استفاده از منابع مختلف

نام محقق/دیدگاه	تعاریف
انیستیتوی بین المللی جرایم (NICP,2006)[1]	طراحی و استفاده مناسب از محیط ساخته شده برای کاهش یا جلوگیری از جرایم و بهسازی کیفیت زندگی
انجمن بین المللیCPTED(ICA,2005)[2]	استفاده هوشمندانه از فضای ساخته شده در جلوگیری از جرایم در فرایند طراحی و برنامه ریزی محیط مصنوع
شورای ملی جلوگیری از جرایم(NCPC,2006)[3]	استفاده هوشمندانه از محیط مصنوع در طراحی فضاهای شهری
روزنامه بین المللی جلوگیری از جرایم(JCI,2006)[4]	توجه به ایمنی و امنیت عامل اساسی در طراحی فضای شهری
کرو(Crowe,2005)	راهی پیشگیرانه برای تحقق شهری ایمن از طریق طراحی و برنامه ریزی شهری برای کاهش احتمال تجاوز و جرایم شهری
سوزان آجوک(Ajok,2005)	پیشگیری قبل از درمان
بانک جهانی(WB)	مشارکت اجتماعی در جلوگیری از جرایم
وکرل و وایتزمن	آگاهی از محیط،قابلیت مشاهده توسط دیگران،دسترسی سهل
بت ترلا(2004)	پیشگیری های اجتماعی و برنامه ریزی و طراحی های محیطی

 

5-4- اصول رویکردCPTED

اصول رویکرد CPTEDکه به طور مبنا در طراحی محیط مورد استفاده قرار می گیرد،نقش اساسی در امکان دهی طراحی محیطی بازدارنده از جرایم دارد.اصول این رویکرد در نمودار 1 نشان داده شده است.

این رویکرد می گوید،تمام فضاهای انسانی(دست ساز)با اهداف و کارکردهای خاصی شکل گرفته اند،که معناهای فیزیکی ،منطقی،قانونی،فرهنگی و اجتماعی دارند،که رفتارهای مطلوب و مورد قبول در آن فضاها را تعریف می کنند.در جدول 4 راهکارها و پیشنهادات اجرایی در اصول مطروحه در رویکردCPTEDذکر شده است.

 

جدول شماره (4): راهکارها و پیشنهادات اجرایی در اصول مطروحه در رویکردCPTED ماخذ: نگارندگان با استفاده از منابع مختلف

راهکارها و پیشنهادات اجرایی در اصول مطروحه در رویکردCPTED
تقویت قلمروهای طبیعی	1)به کارگیری مستمر فضاها به وسیله کاربران از طریق راهکارهای طراحی محیطی. 2)استفاده از تابلوها،علائم و نشانه های بصری از طریق هنر ارتباط تصویری. 3)افزایش نظارت های طبیعی و گسترش حس مالکیت ازطریق نهادهای اجتماعی 4)به کارگیری استراتژی های بازدارندگی به وسیله ارگان های برنامه ریزی اجتماعی 5)استفاده از محوطه سازی،حفاظ و نرده در طراحی شهری
کنترل دسترسی	1)استفاده از موانع مسدود کننده ماننددیوارها،حصار و نرده 2)آگاهی دادن به مردم از مکان ورودی ها و خروجی ها 3)استفاده از زیرساخت های شهری مناسب مانند پوشش کف،جداره و محوطه سازی 4)نورپردلزی مطلوب و کافی بر دروازه ها،ورودی و نوع سیستم دسترسی
نظارت طبیعی	1)رعایت استانداردهای مبلمان شهری مانند چراغ های روشنایی 2)ایجاد کاربری های مناسب در فضاهای شهری 3)التفات به نحوه دسترسی ها به فضاهای عمومی 4)جای دهی کیوسک های تلفن و روزنامه فروشی یا دکه های سیار در مناطق جرم خیز 5)امکان دهی به حضور انسان هابا تسهیلات خدماتی 6)افزایش دید طبیعی با وجود پوشش گیاهی
حمایت از فعالیت های اجتماعی	1)اصلاح برنامه ریزی فضایی از طریق استفاده کارآمد از فضاهای شهری 2)ایجاد تراکم در فعالیت های اجتماعی در مناطق جرم خیز 3)قراردهی فعالیت های اقتصادی خاص در مکان های همجوار نیروهای انتظامی 4)جای دهی فعالیت های خدماتی در مناطقی که نظارت عمومی کمتری دارد 5)قرار دادن فضاهای خاص در مناطق پرتراکم
تعمیر و نگهداری	1)تعمیر و نگهداری تجهیزات شهری از جمله تابلوها و علائم ارتباطی 2)حفاظت از آسیب رساندن به تجهیزات شهری مانند حفاظ دارکردن چراغ های معابر 3)منظر سازی بر اساس معیارهای افزایش دهنده دید و نظارت

 

5-5-  امنیت فضاهای شهری در دیدگاه زنان

جایگاه زنان به عنوان نیمی از جامعه که خود پرورش دهنده نیمه دیگر جامعه هستند،یکی از نکات اصلی طراحی شهری است. حضور فعال زنان در جامعه زمینه ای را می طلبد که آنها به راحتی بتوانند به فعالیت های روزانه(فعالیت های کاری ،اداری،تفریحی) خود بپردازند.در طراحی فضاهای شهری باید به اقشار مختلف جامعه توجه شود،ولی نکته مهم این است که به عامل جنسیت در بهره گیری از فضای شهری توجه نمی شود.چرا که فضاهایی که برای جنس مذکر به راحتی قابل استفاده است ولی برای جنس مونث کارایی ندارد .همچنین احساس امنیت با توجه به خصوصیات جنسی متغیر است ،عامل مهم دیگر توانایی جسمی و قدرت دفاع شخصی  نیز به نوعی دریافت انسان از امنیت را تحت الشعاع قرار می دهد.بر اساس ظوابط امنیتی فضاهای عمومی (مطالعه موردی پارک)باید به گونه ای طراحی شوند تا توسط تمام افراد قابل استفاده باشند.حضور زنان در فضاهای عمومی موجب تلطیف و کاهش خطرات محیطی می شود،بنابراین این امر طراحان را وادار می کندتا شاخص جنسیت را جز اصول طراحی قرار دهند

 

• بیان رویه تحقیق ومطالعات میدانی

محدوده مطالعاتی

پارک مورد نظر پارک قدس اردبیل است که مهمترین ویژگی آن هم امتداد بودن با رودخانه بالخلی چای در اردبیل است،این پارک از ضلع شمالی به خیابان عطایی و از ضلع جنوبی به خیابان والی محدود است.(شكل 1)

 

شكل شماره (1):محدوده مطالعاتی پارک قدس اردبیل:ماخذ:نگارندگان

 

جهت طبقه بندی مسیر ها و محدوده های مختلف پارک میزان شارش افراد از مسیرهای مختلف مورد بررسی قرار گرفت که این مطالعات بر اساس تفکیک جنسی افراد می باشد.بر اساس بررسی های به دست آمده می توان مشخص نمود که در طول روز از چه فضاهایی به چه میزان و با چه جنسیتی استفاده می شود.در منطقه مورد مطالعه سه مسیر اصلی در نظر گرفته شده است که در تصویر شماره 2 نشان داده شده است(تصویر2).

تصویر شماره(2):تقسم بندی مسیرهای محدوده مطالعاتی پارک قدس اردبیل: ماخذ: نگارندگان

 

بر اساس نتایج به دست آمده مسیر بنفش و زرد مسیری است که بیشتر توسط خانم ها استفاده می شود و مسیر قرمز  کمتر توسط خانم ها استفاده می شود.مردان نیز بیشتر از مسیر بنفش و به طور متوسط از مسیرهای قرمز و زرد استفاده می نمایندکه نتایج به دست آمده در جدول 5آورده شده است.

 

جدول شماره (5):میزان استفاده از مسیرهای مختلف پارک توسط زنان و مردان: ماخذ: نگارندگان

مسیر	میزان رفت و آمد زنان			میزان رفت و آمد مردان
	زیاد	متوسط	کم	زیاد	متوسط	کم
مسیر زرد(A)		ü			ü
مسیر قرمز(B)			ü		ü
مسیر بنفش(C)	ü			ü

 

در منطقه مورد مطالعه سه محدوده در نظر گرفته شده است كه در شكل 3 قابل مشاهده است.(شكل3)

تصویر شماره(3): تقسم بندی محدوده مطالعاتی پارک قدس اردبیل: ماخذ: نگارندگان

در بررسی میزان استفاده از محدوده های مختلف پارک (شكل 3)نتایج به دست آمده نشانگر این است که محدوده بنفش  و زرد بیشتر توسط خانم ها استفاده می شود، و محدوده قرمز اصلا توسط خانم ها استفاده نمی شود.مردان نیز بیشتر از محدوده قرمز  و کمتر ازمحدوده  زرد و بنفش  استفاده می کنند.نتایج به دست آمده در جدول 6 آورده شده است.

 

جدول شماره (6):میزان استفاده از محدوده های مختلف پارک توسط زنان و مردان: ماخذ: نگارندگان

محدوده	میزان استفاده زنان			میزان استفاده مردان
	زیاد	متوسط	کم	زیاد	متوسط	کم
محدوده زرد(A)	ü				ü
محدوده قرمز(B)			ü	ü
محدوده بنفش(C)	ü				ü
با جدا کردن جنسیت ها مشخص می شود که فضاهایی که توسط آقایان استفاده می شوند به مراتب از فضاها و مسیرهایی که توسط خانم ها استفاده می شوند،بیشتر است و این نشان می دهد که خانم ها دریافت متفاوتی نسبت به امنیت محیطی از این فضاها دارند.مسیرهایی که توسط خانم ها استفاده می شود،مسیرهای عریض و با تراکم  جمعیتی بالا  می باشد که پوشش گیاهی مانع دید نمی شود و شیب کمتری دارد. در جدول 7دلایل عدم یا کم استفاده نمودن از مسیرها و  فضاهایی که به رنگ قرمز در نقشه مشخص شده اند(توسط خانم های داخل پارک)ذکر شده است. جدول شماره(7):دلایل عدم استفاده خانم ها از مسیر و فضاهای قرمز: ماخذ: نگارندگان مسیر و محدوده مورد نظر   دلایل امتناع از استفاده از مسیرها و محدوده ها         مسیر قرمز   مسیر ناخوانا باریک بودن مسیر رفت و آمد کم افراد مسیر جدا افتاده از مسیر اصلی وجود وسایل بلا استفاده پارک منظر سازی نامناسب و عدم دعوت کنندگی حضور پسرهای جوان با ظاهری خیابانی و ناسالم نوردهی کم در شب و احتمال حضور افراد در پشت درختان عدم دید کافی توسط دیگر افراد پارک،بن بست بودن ،نبودن راه گریز     محدوه قرمز وجود قهوه خانه گردهمایی مردان در محدوده عدم دید کافی توسط دیگر افراد پارک حضور پسرهای جوان با ظاهری خیابانی و ناسالم وجود اختلاف سطح در این محدوده و نبود دید کافی

 

بسیاری از این دلایل شاید در واقع عینیت نداشته باشد،ولی این دریافت ذهنی افراد از محیط است که مانع از رفتن آن ها در فضاهای مربوطه می شود.بنابراین خوانایی و شفافیت محیط های عمومی باعث افزایش کارایی آن می شود،همچنین در طراحی محیط باید خصوصیات جنسی،فرهنگی،مذهبی نیز مدنظر قرار گیرد.

 

• نتیجه گیری

بر اساس مطالعات و بررسی های انجام شده در مورد امنیت محیطی در فضاهای شهری(نمونه موردی پارک قدس اردبیل)می توان اینگونه نتیجه گیری کرد که رویکردCPTEDکه بر جلوگیری از جرایم بر پایه اصول طراحی تاکید دارد در اصل روشی برای بهبود بهره بری از محیط است.که در تعیین حدود و قوانین آن به جنسیت توجه زیادی نشده است و بر پایه فرهنگ کشورهای غربی شکل گرفته است.با توجه به جایگاه زنان در جوامع امروزی و حریم های موجود به ویژه در کشورهای اسلامی باید  این شاخص ها تا حدی پررنگتر شود،تا احساس امنیت محیطی در  فضاهای شهری به ویژه پارک ها و فضاهای گردشگری در ساعات مختلف شبانه روز بدون دغدغه و به راحتی برای زنان فراهم شود.

 

مراجع

• ادیبی سعدی نژاد،فاطمه،عظیمی،آزاده؛(1390)؛تبین امنیت در محیط شهری بر مبنای پارامترهای کالبدی و طراحی(مورد شهر بابلسر)
• ادیب زاده، بهمن، سید ابراهیم، حسینی؛(1387)؛ امنیت کالبدي با رویکرد،CPTEDبررسی عوامل محیطی مؤثر در ایجاد فضاهاي ایمن در ساماندهی و طراحی بافتهاي فرسوده شهري(نمونه موردي بافت فرسوده محله نعمت آباد منطقه 19 تهران) ؛اولین همایش بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهری
• الماسی فر،نینا،انصاری،مجتبی؛(1389)؛بررسی امنیت محیطی در پارک های منطقه ای به عنوان بخشی از فضاهای شهری از دیدگاه زنان بر پایه رویکردCPTED(مطالعه موردی :پارک ساعی) ؛فصلنامه مذیریت شهری؛شماره 25؛بهار و تابستان 1389؛صص21-34
• بمانیان،محمدرضا،رفیعیان،مجتبی و دیگران،(1388)؛سنجش عوامل موثر بر ارتقای امنیت زنان در محیط های شهری؛فصلنامه پژوهش زنان؛دوره 7؛شماره 3؛پاییز 1388؛صص35-36
• بمانیان،محمدرضا،محمودی نژاد ،هادی(1388)؛امنیت و طراحی شهری؛انتشارات هله
• پورجعفر،محمدرضا،محمودی نژاد،هادی و دیگران؛(1387)؛ارتقا امنیت محیطی و کاهش جرایم شهری با تاکید بر رویکردCPTED؛نشریه بین المللی علوم مهندسی دانشگاه علم و صنعت ایران؛جلد19؛شماره 16؛صص76-79
• صالحی،اسماعیل؛(1387)؛ویژگی های محیطی فضاهای شهری امن؛مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری؛صص107-114
• صرامی،حسین؛(1380)؛رابطه جمعیت و امنیت،فصلنامه تحقیقات جغرافیایی؛صص6-75
• قرایی،فریبا،راد جهانبانی،نفیسه و دیگران؛(1389)؛بررسی و سنجش حس امنیت در مناطق مختلف شهری؛فصلنامه آرمانشهر؛شماره 4؛بهار و تابستان 89؛صص17-32
• محمودی نژاد،هادی،آجوک،سوزان؛(1386)؛جلوگیری از جرایم از طریق طراحی محیطی؛نشریه معماری ایران(ما)
• Carmona, M. Heath Time, O, Tanner and Ties dell, S. (2003), “Public places urban spaces”, Architectural press, New York.
• Cozens, P., D. Hiller, G., Prescott, (2001),”Crime and the Design Residential Property Exploring the Theoretical Background”; journal of Property Management, vol.19, Issue 2,PP. 136-164.
• Crow, T.D., (2000),” crime prevention through environmental design”, Stoneham,MA: ButterworthHeinemann, PP. 87-95.
• Dan Fleisher and Fred Heinemann,(1996),” crime prevention through environmental design and community policing”/Washington, DC: US Department of Justice,August, PP.34_41
• Designing Safer Communication: Crime Prevention through Environmental Design Handbook, (National Crime Prevention Council), (2003), (WWW.ncpc.org), access data: (10 Oct, 2009)
• Gronland, B., (2000), “Towards the Humans City for the 21st Century”;Stockholm
• Government of South Australia, (2002),”crime prevention through environmentaldesign and urban design”; Adelaide, Australia.
• Mossalanejad, A, (2009), “International Security through Environmental Challenges”,April 2009, Environ, PP.429-434.
• Petrella, Laura, (2004), “Urban Space and Security Policies: Between Inclusion and Revitalization”; UN Habitat; WUF, Barcelona,Spain.

 

پیوست1.پرسشنامه جهت تعیین شاخصه های ناامنی در پارک قدس

1.      در موقع پیاده روی و تفریح از کدام قسمت پارک استفاده می کنید در کدام قسمت پارک احساس امنیت نمی کنید؟ در تصویر زیر مشخص نمایید 2.      آیا دید طبیعی کافی در تمام فضاهای پارک وجود دارد؟                                                بله          خیر 3.      آیا سیستم روشنایی پارک در موقع تاریکی کافی می باشد؟                                            بله          خیر 4.      آیا در پارک فضاهای مخفی وجود دارد که امکان خطا و ارتکاب جرم را بالا ببرد؟                  بله          خیر 5.      آیا در پارک فضاهایی وجود دارد که از قسمت های اصلی پارک جدا افتاده باشد؟                  بله          خیر