تحلیلی بر نقش احساس امنیت اجتماعی زنان در معماری فضاهای شهری نمونه مورد مطالعه؛ شهر مهریز

 

تحلیلی بر نقش احساس امنیت اجتماعی زنان در معماری فضاهای شهری نمونه مورد مطالعه؛ شهر مهریز

نویسندگان  بهنام متوسلی، علی بیدشکی، مسعودسلطانی, محبوبه اسماعیلی زاده4

منتشر شده از : مقالات همایش زن،معماری و شهر

چكيده امنیت نقش تعیین کننده و مهمی در ایجاد، طراحی و معماری فضاهای شهری دارد و باعث نمایان شدن نقش و جلوه تمامی عناصر یک شهر می شود و از آنجایی که عامل فضاساز و استفاده کننده از این فضاها، انسانها می باشند لحاظ کردن احساس امنیت در طراحی و معماری معماری فضاهای شهری با توجه به مقیاس انسانی، خصوصا برای زنان الزامی و ضروری به نظر می رسد. از اینرو با توجه به اهمیت مسئله، تحقیق پیش رو برآن است تا با شاخصهای استاندارد شده، مشخص کند که تا چه حد مقیاس انسانی امنیت در طراحی عناصر شهری شهر مهریز نسبت به حضور زنان لحاظ شده و میزان اثرگذاری این شاخصها تا چه حد است. روش این پژوهش توصیفی و تحلیلی و از نوع هدف کاربردی می باشد. روش جمع آوری داده ها به صورت اسنادی(کتاب، مقاله، مجله، وب …) و میدانی (استفاده از ابزار پرسشنامه و مشاهده) می باشد. جامعه آماری این پژوهش بانوان 15 سال به بالا در شهر مهریز طبق سرشماری سال 1390 می باشند که حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 143 نفر انتخاب شده و شیوه دسترسی به نمونه ها به صورت احتمالی ساده از نوع سیستماتیک بوده است. یافته های تحقیق که حاصل پردازش و خروجی اطلاعات با استفاده از آزمون های اسپیرمن و رگرسیون لجستیک می باشد حاکی از آن است که از دیدگاه نمونه های منتخب، شاخص های مشارکت دادن زنان در برنامه ریزی‌ها و مدیریت شهری، فضاهاي بدون کارکرد يا داراي کارکرد متناوب دارای وضعیت غیر مطلوب و شاخص های روشنایی خیابان‌ها و معابر شهري، ایجاد فضاهای سبز مناسب، کيفيت فضاي شهري و کنترل رشد افقی شهر مطلوب دارای وضعیت مطلوبی می باشند.   واژه‌هاي كليدي: امنیت اجتماعی، زنان، معماری فضاهای شهری، شهر مهریز

– مقدمه

اي امنيت پيش زمينه يک اجتماع سالم و احساس امنيت بستر ساز توسعه جوامع انساني است و سعادت يک اجتماع در گرو حفظ و بقا امنيت و احساس ناشي از آن است. يکي از مهمترين عوامل تهديد کننده حضور مردم در فضاهاي عمومي، ترس يا احساس ناامني است (اعتمادی فر،1388؛292). ناامني مکانها و فضاهاي عمومي، نشاط و سلامتي را در زندگي روزمره مختل مي کند و با ايجاد مانع بر سر راه رشد فرهنگي و مشارکت عمومي، هزينه هاي زيادي را بر جامعه تحميل مي نمايد. امروزه با توجه به گستردگي شهرنشيني و رواج ناامني هاي اجتماعي در شهرها، مطالعه موضوع امنيت، عوامل موثر بر آن و راهکارهاي تقويت امنيت در شهرها ضرورت يافته است (کامران، 1389: 25). در هر جامعه اي نتيجه امحاي نظم وامنيت، از هم پاشيدگي آن جامعه خواهد بود. در مقابل، زير بناي هر سازمان پايدار اجتماعي متشکل از مولفه هاي بنيادي و متناظر آن از نظم و امنيت اجتماعي است (صالحي، 1387: 17). در طبقه بندي نيازها که توسط مازلو به انجام رسيده است، امنيت پس از نيازهاي فيزيولوژيک (آب و غذا و …) به عنوان دومين طبقه از مهم‌ترین و بنیادی‌ترین نيازها معرفي شده است. به عقيده مازلو (1968) هنگامي که نيازهاي فيزيولوژيک برآورده شدند بلافاصله مردم توجه شان به برآورده ساختن و ارضاي نيازهاي سطح بالاتر نظير امنيت خواهد شد. اين نيازها شديدا و به گونه اي تنگاتنگ با توانایی‌های اجتماعي و کالبدي محيط در رابطه‌اند (صالحي، 1387: 22).

2- بیان مساله

اهميت وجود امنيت در زندگي تا حدي است که برخي متفکران اجتماعي در تعاريف خود کلمه امنيت را مترادف با مفهوم سلامتي به کار گرفته و وجود آن را ضامن بقا و پايداري جامعه سالم پنداشته‌اند. در عين حال اين نکته داراي اهميت است که احساس امنيت هميشه رابطه مستقيم با امنيت واقعي ندارد و وجود يا عدم وجود احساس امنيت لزوماً به معناي بهره‌مندی يا محروميت از امنيت واقعي نيست (کرمي نوري،1387: 2). امروزه امنيت از شاخصه هاي کيفي زندگي در شهرها است. برخي از نيازهاي انسان عليرغم پیشرفت‌هایی که در سير تاريخي او صورت گرفته هنوز با او همراه بوده و نه تنها از اهميت آن کاسته نشده، بلکه ابعاد جديدتري را به خود اختصاص داده که در گذشته مطرح نبوده است (Jacobs,1961:321). در بررسي علل پيدايش شهر و اينکه چرا اجتماعات بشري در محيطي چون شهر گرد هم آمدند نظريات مختلفي ارائه گرديده است که يکي از اين نظريات مسئله امنيت و ابعاد ايمني را در پيدايش شهر موثر می‌داند (سفیری،1381؛49). حال با گذر قرن‌ها از پيدايش نخستين اجتماعات شهري، شهرها در نتيجه رشد گسترده کالبدي و جمعيتي خود درگير مسائل جديدي در چارچوب انواع مختلف ابعاد زندگي شهروندان هستند. در اين ميان امنيت شهري به عنوان يکي از مسائل مهم در مباحث و اصلاحات ساماندهي شهري است. فضاهاي شهري به عنوان بستر زندگي و فعاليت شهروندان بايد بتوانند با توجه به شباهت‌ها و تفاوت‌های ميان افراد و گروه هاي سني و اجتماعي، جنسي، محيطي امن، سالم و پايدار و جذاب را فراهم کند و به نياز تمامي اقشار اجتماعي پاسخ مناسب بدهند (شريعتي، 1384: 10). يکي از اين نيازها، نياز به امنيت می‌باشد. تنها جرم نيست که براي مردم اینجا مشکل می‌کند، بلکه ترس از وقوع جرم يا همان احساس ناامني نيز با تأثیرات خاص خود به اندازه خود جرم، جدي و حائز اهميت است. بررسي مؤلفه هاي رفاه، آسايش و امنيت که از اهداف برنامه ريزي شهري بوده و از معيارهاي شهرهاي سالم و توسعه پايدار شهري می‌باشند بايد مورد بررسي قرار گيرند (کامران، 1389: 25). برخي مکان‌ها به دليل ساختار کالبدي خاص و همچنين ویژگی‌های اجتماعي، اقتصادي ساکنين آن، امکان و فرصت بيشتري براي وقوع جرم دارند. در نقطه مقابل برخي مکان‌ها مانع و بازدارنده فرصت‌های مجرمانه هستند و همين امر موجب می‌شود تا بزه‌کاران در انتخاب محل جرم خود، به دنبال کم خطرترين و مناسب‌ترین فرصت او شرايط مکاني براي ارتکاب عمل مجرمانه باشند (dias,2007:89). بنابراين شناسايي شرايط مکاني بوجود آورنده و تسهيل کننده اين فرصت‌ها و ارائه رهنمود براي تغيير اين شرايط و تبديل آن به فضاهاي مقاوم در برابر ناهنجاری‌های اجتماعي باشد (پور احمد و همکاران،1382: 85). خصوصيات برخي فضاهاي شهري به گونه ايست که زمينه ترس بيشتري را فراهم می‌آورد. عدم وجود نور کافي در خيابان، خوابيدن بي سرپناهان و معتادان در کنار خيابان و نبود پياده رو در اتوبان‌ها از آن جمله‌اند. بر اساس نظريه اسکار نيومن (1973) فضاهايي که امکان ديدن و ديده شدن در آن‌ها بيشتر باشد و در ضمن امکان کمي براي فرار فراهم آورند پتانسيل کمتري براي فعاليت مجرمان فراهم می‌آورند. از اين رو، استدلال می‌شود که ديوارها و پرچین‌ها می‌توانند به عنوان موانع فيزيکي تلقي شوند و حس ناامني را افزايش دهد در حالي که وجود نشانه اي که حاکي از نظارت مردم بر محله باشد می‌تواند حس امنيت را افزايش دهد (11:1997، Schweitzer). در مباحث نوين مطرح در طراحي شهري و برنامه ريزي شهري مخصوصاً در شهرهای اسلامی از اصولي ياد می‌شود که در آن تلاش می‌شود تا زمينه بروز جرم در يک مکان خاص را تا حد امکان از طريق طراحي و برنامه ريزي صحيح برطرف نمايد. توجه به اين نکته که رفتار انسان در فضا و مکان‌های متفاوت، با شکل و هندسه خاص و نيز با عملکرد نهفته در آن، متفاوت بوده و در بسياري موارد فضا محرک انسان در بروز رفتار خاص می‌باشد امري ضروري است. بررسي جنبه هاي کيفي و کمي امنيت، چه از لحاظ کالبدي و چه از لحاظ اجتماعي در داخل هر يک از فضاهاي شهري امري ضروري است (پورداتچی، 1373؛ 95). با در نظر گرفتن اينکه ناامنی‌های شهري در بستر مکان‌های شهري رخ می‌دهد می‌توان با اتخاذ تدابيري در رابطه با برنامه ریزی‌های شهري در تهيه طرح‌های شهري مانند توزيع کاربری‌ها، منطقه بندی‌ها، پيش بینی‌ها و…، در طراحي فضاها و عرصه هاي شهري نظير پارک‌ها، ميادين، معابر و ساير نقاط شهري با تفکر خلاقانه قبل از بروز مسايل و مشکلات براي پيشگيري از وقوع آن‌ها راهکارهايي را بکار بست تا زمينه بروز اين مسايل از بين برود. مجموعه دست‌اندرکاران مديريت شهري که مسئوليت امور اجرايي در شهرها را بر عهده دارند می‌توانند با اتخاذ رويکردهايي از وقوع جرم، و جرم خيزي مکان‌های شهري بکاهند (حاتمی، 1389؛140). این تحقیق به دنبال بررسی سنجش عوامل موثر در امنیت بانوان در فضاهای شهرهای اسلامی است از این‌رو اسلام شهر مهریز به عنوان یک شهر میان اندام انتخاب شده تا درصد تحقق پذیری امنیت را در فضاهای شهرهای اسلامی بررسی کند.

3- مبانی نظری

3-1- امنیت

امنیت در مفهوم عینی «فقدان تهدید علیه ارزش‌هاست و در مفهوم ذهنی، فقدان احساس ترس از اینکه چنین ارزش‌هایی مورد حمله» قرار بگیرد، می‌باشد. منظور از احساس امنیت اجتماعی این است که فرد در طول زندگی روزمره خود چه اندازه احساس آرامش و اطمینان خاطر از دوری از خطرات احتمالی که می‌تواند او را تهدید کند، دارد این مفهوم به این نکته توجه دارد که زنان چقدر احساس آرامش خاطر و آرامش قلب دارند که حقوق آن‌ها رعایت می‌شود و احتمالاً مورد حمله قرار نمی‌گیرند. احساس امنیت اجتماعی از آن جهت مهم است که به برداشت‌ها و پنداشت‌های زنان نسبت به محیط توجه می‌کند (شریعتی، 1384؛22).

3-2- امنیت در معماری فضاهای شهری

شهرهاي امروزي به دليل تمرکز بالاي جمعيت و فراواني ماشین‌ها به تدريج از شاخص‌های آرامش و امنيت فضاي شهري فاصله گرفته‌اند. به موازات افزايش جمعيت شهري، ميزان جرائم نيز بالا می‌رود (شکوهی،1365؛187). با توجه به ديدگاه مدرن و کساني چون میتار، پست مدرن‌ها، روان‌شناسان اجتماعي، مکتب کارکردگراي ساختاری (تئوري تعامل تمايز يافته) و نظر دورکيم (تئوري آنومي)، ديدگاه مربوط به محيط زندگي، نظريه پنجره هاي شکسته (نظريه نامدنيت) و تئوري اختلال و بي نظمي اجتماعي که معتقد است فضاي شهر از جمله عوامل تأثیرگذار بر احساسات افراد به ويژه احساس امنيت آنان می‌باشد، بيان داشت که افرادي که در فضاي فيزيکي و اجتماعي سالمي به سر می‌برند (قورچی بیگی،1386؛128). به لحاظ ايمن بودن محيط اطرافشان ضريب احساس امنيت بالايي را نسبت به کساني دارند که فضاي اطرافشان آکنده از اختلالات و بي نظمی‌هایی است که باعث به وجود آمدن احساس ناامني در جسم و روانشان می‌گردد و ضريب احساس امنيت آنان را کاهش می‌دهد (احمدي و همکاران، 1386). فضاي شهري صحنه اي است که کنش‌ها و فعالیت‌های عمومي زندگي شهري در آن به وقوع می‌پیوندد. خیابان‌ها، پارک‌ها، ميادين و… فضاي کنش‌های انساني در شهرها را شکل می‌دهند: الف) فضاي فيزيکي شهر: به آن دست از فضاهايي که نماده و جنبه هاي عيني شهر را به نمايش می‌گذارند و بيشتر متوجه ريخت شناسي و شکل بندي ساختمان‌ها و خيابان او … در سطح شهر می‌باشد: ب) فضاي اجتماعي شهر: شامل مجموعه گويه هايي است که فضاي شهر را از جنبه هاي ذهني انسانی (رفتارها، کنش‌ها و اخلاقيات) و نحوه نمايش آنها در سطح شهر که کنش گران در زندگي شهري ارائه می‌شود، بيان می‌دارد (مديري، 1385: 1). زندگي زنان در شهرها، همواره تحت اثیر نبود امنيت شهري واقعي يا بالقوه است. اين امر مانع ديگري براي زنان است که نتوانند شهروندان فعال و همه جانبه باشند. شهرها از نظر امنيت، جاذبه اي براي زنان ندارند و آن‌ها هنگام تردد در سطح شهر فاقد امنيت جسمي و روحي لازم هستند که اين امر به ويژه در زمينه حمل و نقل و جابه‌جایی در شهر بيشتر نمايان می‌شود (کلانتری،1380؛87).

 

4- مواد، روش‌ها و روش شناسی

تحقیق حاضر از نوع مطالعات کاربردی- توسعه ای می‌باشد که به فراخور مراحل و اهداف تحقیق از تکنیک پیمایشی (با استفاده از پرسشنامه) به منظور بررسی عوامل تأثیرگذار در احساس امنیت بانوان در فضاهای شهر اسلامی مهریز است و به منظور تجزيه و تحليل داده‌ها از نرم‌افزار spss و آزمون‌هاي آماري اسپیرمن و رگرسیون لجستیک و استفاده شده است. روش­های گردآوری اطلاعات طور کلی به دو دسته کتابخانه­ای و میدانی تقسیم می­شود در تحقیق حاضر یک نوع پرسشنامه طراحی شد. جامعه آماری این پژوهش بانوان 15 سال به بالا در اسلام شهر مهریز می‌باشند که حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 143 نفر انتخاب شیوه دسترسی به نمونه به صورت تصادفی ساده بوده است. برای بررسی عوامل تأثیر گذار در امنیت بانوان در معماری فضاهای شهری شاخص­های بسیاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت که در نهایت مهم‌ترین و مؤثرین آن‌ها انتخاب گردید که در جداول (1) بیان گردیده است.

 

جدول (1) زیر شاخص­های مورد سنجش

متغیر	مقیاس	متغیر	مقیاس
مشارکت دادن زنان در برنامه ریزی‌ها و مدیریت شهری	فاصله ای	کيفيت فضاي شهري	فاصله ای
روشنایی خیابان‌ها و معابر شهري	فاصله ای	رسیدگی به فضاهاي بدون کارکرد يا داراي کارکرد متناوب	ترتیبی
ایجاد فضاهای سبز مناسب	فاصله ای	کنترل رشد افقی شهر	فاصله ای

 

 

– معرفی منطقه مورد مطالعه

شهر مهريز با مختصات 31 درجه و 35 دقيقه عرض شمالي و 54 درجه و 26 دقيقه طول شرقي در کنار راه ارتباطي يزد – بندرعباس قرارگرفته است. از نظر موقعیت نسبي شهر مهريز به عنوان مرکز شهرستان مهريز در 35 کيلومتري جنوب شهريزد قرارگرفته است. مهریز از دو کلمه «مهر» و «یز» تشکیل شده است و کلمه «مهر» در فرهنگ ایرانیان باستان دارای تقدس بوده و از لحاظ لغوی به معنای خورشید است. محلات مهم اسلام اسلام شهر مهریز عبارتند از؛ مهرپادین، بغدادآباد، مزویرآباد، استهریج، منگاباد و از محلات جدید محله شهید رجایی می‌باشد (قاضی نسب و همکاران،1385؛ 221). بر اساس اطلاعات دریافتی از خانه بهداشت اسلام شهر مهریز در سال 1389 از کل جمعیت 19367 نفر زن بوده‌اند که از این تعداد برای تعیین حجم نمونه زنان بالای 15 سال مدنظر قرار گرفته‌اند که تعداد آن‌ها 15975 نفر بوده است.

جدول (2) وضعيت گروه هاي سني و نسبت جنسي به تفکيک زن و مرد شهر مهريز-1389

گروه سني	تعداد مرد	گروه سني	تعداد زن	نسبت جنسي
9 – 6 ساله	2648	9 – 6 ساله	1371	193
14-10 ساله	3853	14-10 ساله	2021	191
19-15 ساله	5611	19-15 ساله	2978	188
24-20 ساله	5818	24-20 ساله	3072	189
29-25 ساله	4204	29-25 ساله	2269	185
34-30 ساله	3182	34-30 ساله	1686	189
39-35 ساله	2730	39-35 ساله	1388	197
49-40 ساله	4488	49-40 ساله	2445	184
64-50 ساله	3912	64-50 ساله	1823	215
65 ساله و بيشتر	3905	65 ساله و بيشتر	1930	202
جمع مرد	20983	جمع زن	19367	108

مأخذ:شبکه بهداشت و درمان شهرستان مهريز

شكل شماره (1) : موقعیت جغرافیای شهر مهریز

– یافته های تحقیق

مشارکت یعنی شرکت افراد در تصمیم­گیری در حیطه­های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، مکانی- فضایی و مذهبی (متوسلی،1391؛132). بدین منظور از مؤلفه های اجتماعی بسیار تأثیرگذار در مسئله امنیت بانوان در معماری فضاهای شهری مشارکت بانوان در برنامه ریزی‌ها و مدیریت‌های شهری از سطح کلان تا سطح خرد است (الماسی فر و همکاران، 137؛25). بدین منظور برای بررسی میزان تأثیر مشارکت بانوان در شهرها نسبت به مؤلفه های دیگر با استفاده از آزمون رگرسیون لجستیک همبستگی ان‌ها را سنجیده‌ایم که نتایج به دست آمده از آزمون نشان می‌دهد که بین مشارکت بانوان در مدیریت و برنامه ریزی شهر با مؤلفه های همچون فضاهای سبز مناسب و قابل استفاده جهت تأمین آرامش بانوان و کيفيت فضاي شهري و حس امنيت تا سطح 99% معنادار و با مؤلفه‌ی رسیدگی به وضعیت روشنایی خیابان‌ها و معابر شهري تا سطح 95% معناداری وجود دارد و همچنین با مؤلفه‌هایی رسیدگی به فضاهاي بدون کارکرد يا داراي کارکرد متناوب و کنترل رشد افقی شهر عدم معناداری وجود دارد.

 

جدول (3) سنجش میزان سن مشارکت بانوان در برنامه ریزی شهری و مدیریت شهری با سایر شاخص‌ها با استفاده از رگرسیون لجستیک

نتیجه			معناداری	درجه آزادی(df)	انحراف معیار(S.E)	مقدار ضریب(B)	شاخص‌ها
رد	تائید						متغیر
		*	000/0	1	233/0	658/1	1- مشارکت دادن بانوان در برنامه ریزی‌ها و مدیریت شهری 2- فضاهای سبز مناسب و قابل استفاده جهت تأمین آرامش بانوان
		*	042/0	1	502/0	033/1	1- مشارکت دادن بانوان در برنامه ریزی‌ها و مدیریت شهری 2- رسیدگی به وضعیت روشنایی خیابان‌ها و معابر شهري
		*	000/0	1	188/0	946/1	1- مشارکت دادن بانوان در برنامه ریزی‌ها و مدیریت شهری 2- کيفيت فضاي شهري و حس امنيت
*			177/0	1	22/1	98/0	1- مشارکت دادن بانوان در برنامه ریزی‌ها و مدیریت شهری 2- رسیدگی به فضاهاي بدون کارکرد يا داراي کارکرد متناوب
*			195/0	1	71/1	73/0	1- مشارکت دادن بانوان در برنامه ریزی‌ها و مدیریت شهری 2- کنترل رشد افقی شهر

** معناداری در سطح 1/0 * معناداری در سطح 5/0      ns عدم معناداری      B: مقدار ضریب استاندارد نشده

 

آزمون اسپیرمن نشان می‌دهد که متغیر وابسته (احساس امنیت زنان) تا چه اندازه با افزایش یا کاهش متغیرهای وابسته تغییر می‌کند این تغییر به معنای تفاوت معنادار بین متغیرها و نشان از تأثیر گذاری عوامل مذکور بر روی متغیر مستقل است همان گونه که جدول (4) نشان می‌دهد متغیرهای وابسته های روشنایی و خیابان‌ها و معابر، ایجاد فضاهای سبز مناسب و کیفیت معماری فضاهای شهری تا سطح 99% در احساس امنیت موثر بوده و مؤلفه های وجود فضاهای بدون کارکرد یا دارای کارکرد متناوب تا سطح 95% معنادار است زیرا اسلام شهر مهریز شهر کوچکی است و فضاهای بدون کارکرد در شهر نمود چندانی ندارند و در آخر مؤلفه رشد افقی شهر و احساس امنیت زنان عدم معناداری را نشان می‌دهد زیرا در اسلام شهر مهریز هیچ‌گونه رشد افقی و افزایش تراکم در ارتفاع وجود ندارد.

 

جدول (4) بررسی میزان تأثیر مؤلفه‌های معماری فضاهای شهری در احساس امنیت زنان با استفاده از آزمون اسپیرمن

نتیجه		معناداری	تعداد معتبر	اسپیرمن	شاخص‌ها متغیر
رد	تایید
	*	(**) 000/0	143	877/32	روشنایی خیابان‌ها و معابر شهري
	*	(**) 000/0	143	128/28	ایجاد فضاهای سبز مناسب
	*	(**) 007/0	143	897/15	کيفيت فضاي شهري
	*	(*) 049/0	143	584/10	وجود فضاهاي بدون کارکرد يا داراي کارکرد متناوب
*		(ns) 111/0	143	211/8	رشد افقی شهر

                             (^**) معناداری در سطح 1%    (^*) معناداری در سطح 5%          ns  عدم معناداری

 

7- نتیجه گیری و پیشنهادات

فضاهای شهرهای اسلامی به منظور فعالیت‌ها و رفتار ساکنان شهر گرفته‌اند که در قالب دو بعد مکانی قابل تقسیم می‌باشد که این فضاها شامل فضای عمومی و خصوصی می‌شود. امروزه با گسترش شهرها و افزایش جمعیت شاهد حضور گسترده و روزافزون زنان در عرصه های شهری هستیم و آن چیزی که باعث تداوم و اعتباربخشی به این حضور می‌شود احساس زنان در معماری فضاهای شهری می‌باشد از این‌رو این تحقیق به دنبال بررسی عوامل موثر در احساس امنیت در زنان در فضاهای شهر ایلامی بوده که نتیجه آزمون رگرسیون لجستیک نشان می‌دهد اگر در تصمیم گیری‌های برنامه ریزی و مدیریت شهر زنان مشارکت نمایند در مواردی که زنان توانایی و شعاع عملکردی مناسبی داشته باشند تا حدود زیادی می‌توانند از مواردی که باعث برهم زدن امنیت می‌شود را در معماری فضاهای شهری کنترل خواهند کرد. همچنین آزمون اسپیرمن نیز نشان دهنده تأثیر مستقیم و معناداری بین مؤلفه های برجسته فضاهای اسلام شهر مهریز و احساس امنیت زنان می‌باشد. در آخر رهیافت‌ها و پیشنهاداتی در جهت افزایش امنیت زنان در فضاهای شهرهای اسلامی ارائه می‌گردد؛

– زمينه سازي جهت مشارکت فعال زنان در حفظ نظم و امنيت با برنامه ریزی شهر و مدیریت شهری؛

تقويت حس نظارت طبيعي و مردمي بر فضاهاي عمومي از طريق ترويج فرهنگ مسئوليت پذيري و کنترل فضا به وسيله خود شهروندان مخصوصاً زنان؛

– پيش بيني وسايل نقليه عمومي شبانه ويژه بانوان مانند آنچه در مورد تاکسی‌های ويژه بانوان در انگلستان وجود دارد؛

سالم سازي محيط از طريق جمع آوري اوباش و افراد ناسالم؛

– تعمير و نگهداري مناسب از مبلمان شهري و تابلوها و علائم شهري و چراغ‌های روشنايي و محوطه سازي می‌توان علاوه بر – – بهينه سازي هزينه هاي شهري، از بالا رفتن ظرفيت مناطق در جرم خيزي كاست؛

– تدوين راهبردها و راهکارهاي تأمین امنيت اجتماعي کودکان در فضاهاي عمومي شهر؛

– زمينه سازي جهت مشارکت فعال شهروندان در حفظ نظم و امنيت؛

– تقويت حس نظارت طبيعي و مردمي بر فضاهاي عمومي از طريق ترويج فرهنگ مسئوليت پذيري و کنترل فضا به وسيله خود شهروندان؛

– پيش بيني وسايل نقليه عمومي شبانه ويژه بانوان مانند آنچه در مورد تاکسی‌های ويژه بانوان در انگلستان وجود دارد؛

سالم سازي محيط از طريق جمع آوري اوباش و افراد ناسالم؛

– تعمير و نگهداري مناسب از مبلمان شهري و تابلوها و علائم شهري و چراغ‌های روشنايي و محوطه سازي می‌توان علاوه بر بهينه سازي هزينه هاي شهري، از بالا رفتن ظرفيت مناطق در جرم خيزي كاست؛

– افزایش امنیت اجتماعی بانوان از راه‌های مختلف، تقویت فضاهای فرهنگی و اجتماعی معماری فضاهای شهری؛

– تدوین آیین نامه های ملی در زمینه طراحی معماری فضاهای شهری طبق استاندارد شهرهای اسلامی.

 

 

 

8- منابع

– احمدي، حبيب و همکاران (1386)، بررسي رابطه بين مشارکت مردمي و احساس امنيت اجتماعي مورد مطالعه شهر اسلام آباد غرب،

– اعتمادي فر، سيد احسان (1388)، نقش روشنايي شهري و طراحي نورپردازي در امنيت شهر تهران، دومين همايش جامعه ايمن شهر تهران، 306-285.

– الماسي فر، نينا و انصاري، مجتبي، (1389)، بررسي امنيت محيطي در پارک هاي منطقه اي به عنوان بخشي از فضاهاي شهري از ديدگاه زنان بر پايه رويکرد CPTED(مطالعه موردي: پارک ساعي)، دوفصلنامه مديريت شهري، شماره 25، بهار و تابستان 1389، صص34-21.

– بمانيان، محمدرضا و همکاران، (1387)، امنيت تردد زنان در فضاهاي شهري و سنجش مشارکتي آن ها در بخش مرکزي شهر تهران، مجله علمي- پژوهشي تحقيقات زنان، سال دوم، شماره چهارم، زمستان 1387، صص56-39.

– پور احمد، احمد و همکاران، 1382، بررسي جغرافيايي جرايم در شهر تهران، پژوهشهاي جغرافيايي- شماره44، بهار 1382، صص 98-81

– پورداتچي، مصطفي، (1373)، فضاهاي بدون دفاع شهري، پايان نامه کارشناسي ارشد. دانشکده هنرهاي زيبا، دانشگاه تهران.

– حاتمي، حميدرضا و رضايي، علي محمد، (1389)، روش شناسي تحقيقات علي-مقايسه اي در حوزه ي امنيت، دوماهنامه ي توسعه ي انساني پليس، سال هفتم، شماره ي 31، مهر وآبان 1389، صص 148-131.

– سفيري، سعيد، (1381)، شهر در گذر جرايم نقش آفريني شوراها در تامين امنيت شهري، ماهنامه شهرداريها، سال چهارم، شماره 41، مهر 1381.

– شريعتي، سعيد، (1384)، بررسي احساس امنيت عمومي در استان خراسان، پژوهشکده اقبال، جهاد دانشگاهي مشهد.

– شکوهي، حسين، (1365)، اکولوژي اجتماعي شهر، انتشارات دفتر مرکزي جهاد دانشگاهي تهران.

– صالحي، اسماعيل، (1387)، ويژگي هاي محيطي فضاهاي شهري امن، مرکز مطالعاتي و تحقيقاتي و معماری. عصاريان، الهه، (1385)، امنيت زنان در شهرها، بازيابي 18 بهمن، 1388

– کامران، حسن و شعاع برآبادي، علي، (1389)، بررسي امنيت در شهرهاي مرزي مطالعه موردي: شهر تايباد، جغرافيا (فصلنامه علمي-پژوهشي انجمن جغرافياي ايران)، سال هشتم، شماره 25، تابستان 1389.

– کلانتري، محسن، (1380)، بررسي جغرافيايي جرم و جنايت در مناطق شهر تهران، پايان نامه دکتري، استاد راهنما: دکتر محمد تقي رهنمايي.

– کرمي نوري، محمدعلي، (1387)، نقش امنيت در رفتارهاي فردي واجتماعي. به نقل از:www.kherad.info

– قاضی نسب م و مدیر ن. (1385) فرهنگ و تاریخ مهریز انتشارات نور گستر، یزد

– متوسلی، ب (1391)، بررسی میزان اثرات شهرک‌های صنعتی در توسعه پایدار شهری، مورد شهر مهریز پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه گلستان.

– مديري، آتوسا، (1385) بررسي و تبيين رابطه جرم و خشونت و احساس امنيت در فضاهاي عمومي شهر، فصلنامه علمي پژوهشي رفاه اجتماعي، سال ششم، شماره 22.

-Dias, L. et al(2007) urban security and spatial behavior, syntactic and perceptual analysis of the central area of porot algre. 6^th international space syntax symposium .istanbul

-Jacobs, J(1961). The death and life of great American cities. New York. Vintage Books.

-Schweitzer, J. H. et.al.(1977) “The Impact of the Built Environment on Crime and Fear of Crime in Urban Neighborhoods”, Journal of Urban Technology, Vol. 6, N.